نوع شناسی تطبیقی رمان تاریخی فارسی و عربی (از سر والتر اسکات انگلیسی و جرجی زیدان تا محمّدباقرمیرزا خسروی کرمانشاهی)

Authors
abstract

یکی از حوزه­های پژوهشی و مطالعاتی مهم در ادبیّات تطبیقی، به بررسی سیر مکتب­ها، انواع و جریان­های ادبی و البتّه تبیین تفاوت­ها و همانندی­های سرگذشت و چگونگی ظهور و بروز و زوال این گونه­ها و جریان­ها و مکتب­ها در ادبیّات ملل مختلف اختصاص دارد. شعر حماسی، ادبیّات نمایشی، داستان و... در ادبیّات فارسی و عربی چه سیر و سرگذشتی داشته­اند؟ رمان تاریخی چگونه از ادبیّات اروپا به ادبیّات فارسی و عربی راه پیدا کرده است؟ و... این پرسش­ها جزء دغدغه­های علمی مهمّی هستند که حوزه پژوهشی یادشده بدان­ها می­پردازد. پرسش اخیر دقیقاً همان مسأله­ای است که این جستار که به زیرشاخه پژوهشی ادبیّات تطبیقی و ترجمه­پژوهی(1) نیز نزدیک است، در پاسخ بدان سامان­یافته است. پژوهش حاضر، با تکیه بر این فرضیه بنیادین که ترجمه (و بویژه آثار مترجمان نویسنده)، در انتقال «رمان تاریخی» از ادبیّات اروپا به ادبیّات عربی و فارسی نقش انکارناپذیری داشته و به پیدایش یک گونه ادبی جدید در زبان مقصد منجر شده است، به بررسی سیر این نوع ادبی از ادبیّات اروپا تا ادبیّات عربی و فارسی می­پردازد و با تحلیل دو نمونه متنی فارسی و عربی، برخی تفاوت های بنیادین گونه رمان تاریخی را در دو ادبیّات فارسی و عربی تبیین می­کند و ازجمله آشکار می­دارد که شمس و طغرا، شاهکار محمّدباقرمیرزا خسروی با این­که او خود، یکی از مترجمان رمان­ تاریخی جرجی زیدان (که او خود بیشتر تحت تأثیر والتر اسکات انگلیسی بوده) به فارسی است، به گونه فرانسوی رمان تاریخی نزدیک­تر است و نسبت به دوشیزه شامی جرجی زیدان، از بلوغ فنّی و ساختاری بیشتری برخوردار.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نوع‌شناسی تطبیقی رمان تاریخی فارسی و عربی (از سر والتر اسکات انگلیسی و جرجی زیدان تا محمّدباقرمیرزا خسروی کرمانشاهی)

یکی از حوزه­های پژوهشی و مطالعاتی مهم در ادبیّات تطبیقی، به بررسی سیر مکتب­ها، انواع و جریان­های ادبی و البتّه تبیین تفاوت­ها و همانندی­های سرگذشت و چگونگی ظهور و بروز و زوال این گونه­ها و جریان­ها و مکتب­ها در ادبیّات ملل مختلف اختصاص دارد. شعر حماسی، ادبیّات نمایشی، داستان و... در ادبیّات فارسی و عربی چه سیر و سرگذشتی داشته­اند؟ رمان تاریخی چگونه از ادبیّات اروپا به ادبیّات فارسی و عربی راه پیدا کرد...

full text

مقایسه رمان تاریخی «ابومسلم الخراسانی» جرجی زیدان و «سیاه پوشان» صنعتی زاده کرمانی

تألیف وتحقیق در حوزة رمان تاریخی در دوران معاصر از لحاظ غنی سازی اوقات و دانش مردم، جایگاه ویژه‌ای یافته است. این حوزه در ادبیات عرب با جرجی زیدان، قدم به مرحله‌ای جدید گذاشت و در ادبیات فارسی نیز افرادی همچون، عبدالحسین صنعتی زاده کرمانی، متأثر از فضای ملی گرایی و آزادی خواهی دوران مشروطه، تلاش کردند حس وطن پرستی و فداکاری در راه ملت  را در خوانندگان خود برانگیزند. لذا با تأثیر از...

full text

جایگاه جرجی زیدان در داستان نویسی معاصر عربی

امروزه ادبیات داستانی، یکی از مهم ترین انواع ادبی به شمار می رود که خود، انواع مختلفی مانند قصه، داستان کوتاه، رمانس و رمان را در بر می گیرد. در این میان، رمان جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. در قرن نوزدهم میلادی همزمان با دوران شکوفایی ادبیت داستانی- و به خصوص رمان- در اورپا، اندیشمندان و ادبای عرب نیز، درصدد برآمدند در این عرصه، دست به آفرینش بزنند. از جمله این افراد «جرجی زید...

full text

رمان تاریخی عذراء قریش اثر جرجی زیدان، الگوی حقانیت امام علی (ع)

نگارنده در نوشتار پیش رو بر آن است که قضایای دورة خلیفة سوم و بعد از آن خلافت امام علی (ع) و مسائل مربوط به آن را از منظر رمان تاریخی برجستة عذراء قریش نوشتة جرجی زیدان، نویسندة معاصر مسیحی لبنانی، بررسی کند. آن‌چه از تورّق و جست‌وجوی این داستان به دست می‌آید این است که امام علی (ع) شخصیت منحصر به فردی است که علاوه بر جای‌گاه ویژه‌اش در بین مذاهب مختلف اسلامی، در بین پیروان ادیان دیگر نیز جای‌گا...

full text

بررسی تطبیقی «ابومسلم‌نامه» ابوطاهر طرسوسی و «ابومسلم الخراسانی» جرجی زیدان

داستان‌پردازی و روایت درباره ابومسلم خراسانی و قیام وی همواره محل بحث ادیبان و مورخان و دیگر صاحبنظران بوده و هر کس به فراخور گرایش فکری و مسلک خویش درباره آن سخن‌سرایی کرده‌اند. در این میان دو تن از صاحبنظران ادب عربی و فارسی؛ جرجی‌زیدان و ابوطاهر طرسوسی با نگرشی خاص به مسأله ابومسلم و قیام وی پرداخته‌ و مفاهیم متفاوت و گاه متناقضی از وی ارائه کرده‌...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
کاوش نامه ادبیات تطبیقی

جلد ۳، شماره ۱۱، صفحات ۱۳۵-۱۶۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023